To Σάββατο 20 Απριλίου 2019 συμπληρώθηκαν εξήντα χρόνια από το θάνατο του  Μανόλη Τριανταφυλλίδη. Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1883. Η μητέρα του καταγόταν από τη Χίο και ο πατέρας ήταν Μακεδόνας από την Κοζάνη. Πέθανε στην Αθήνα στις 20 Απριλίου του 1959 σε ηλικία 76 ετών. Η ΕΘΝΙΚΗ ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΟΥ Ο Τριανταφυλλίδης είναι αυτός που  κωδικοποίησε συστηματικά τη σημερινή ελληνική μας γλώσσα με το μνημειώδες έργο του  «Νεοελληνική Γραμματική (της Δημοτικής)», έκδοση Αθήνα 1941. Αυτή έγινε γνωστή ως η  «Μεγάλη Γραμματική Τριανταφυλλίδη», ενώ ο ίδιος προτιμούσε να τη λέει «Κρατική Γραμματική».  Οι περισσότεροι εκπαιδευτικοί σήμερα τη λέμε απλά: «Γραμματική Τριανταφυλλίδη». Είναι η πρώτη Γραμματική της Δημοτικής μας γλώσσας, η οποία έβαλε μία υποδειγματική τάξη στη γλώσσα που μιλούμε σήμερα. Εξακολουθούν όμως και σήμερα να γίνονται προσαρμογές και βελτιώσεις, γιατί η γλώσσα είναι ζωντανός οργανισμός και αλλάζει συνεχώς. Για παράδειγμα η ορθογραφία της υποτακτικής καταργήθηκε. Δεν γράφουμε πλέον «να παίζης», αλλά «να παίζεις». Τα συγκριτικά των επιθέτων όχι νεώτερος, αλλά νεότερος. Στα επίθετα ο τόνος μένει πάντοτε σταθερός ο έτοιμος, των έτοιμων. ΄Εχουμε πλέον το μονοτονικό σύστημα, όχι κήπος με περισπωμένη, αλλά κήπος με ένα μόνο τόνο, οι καταλήξεις των ρημάτων και μερικά άλλα, που έκαναν την ορθογραφία πιο εύκολη. Όλα αυτά σημειώνονται στις νεότερες προσαρμογές της Γραμματικής Τριανταφυλλίδη. Τα στοιχειώδη όμως που κωδικοποίησε  ο Τριανταφυλλίδης παραμένουν ως βάση και επιτομή. Πρόκειται για την πληρέστερη και εγκυρότερη ως σήμερα Γραμματική της Δημοτικής που είναι και σταθμός στη μελέτη της σημερινής μας γλώσσας και ιστορίας, της παιδείας και του μαχόμενου δημοτικισμού.  Διδάσκεται στα σχολεία και ισχύει γενικά για τις δημόσιες υπηρεσίες μετά την επίσημη γλωσσική μεταρρύθμιση του 1976. Αυτή η γλωσσική συναίνεση έφερε την ομαλή και στρωτή γλώσσα που έχουμε σήμερα και για τα ελληνικά δεδομένα αποτελεί κατόρθωμα πρώτου μεγέθους στο «Γλωσσικό μας Ζήτημα». Αυτό κυριολεκτικά  τυράννησε το ελληνικό έθνος για πάνω από διακόσια χρόνια. Για του λόγου το ασφαλές συγκρίνετε ένα Δελτίο Ειδήσεων της ΕΡΤ στις αρχές της δεκαετίας του 1970 και ένα σημερινό τού 2019.  Εδώ βλέπουμε όντως τη μεγάλη προσφορά του Τριανταφυλλίδη, η οποία είναι μεν  συλλογική, αλλά πρωτοστάτησε  ο Τριανταφυλλίδης με τον ήπιο τρόπο του και το έργο του. ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ  Αυτό ήταν το μεγάλο έργο του συγγραφέα της που λειτουργεί ως  μήτρα που γεννάει και άλλες σύγχρονες γραμματικές με σκοπό πάντα τη βελτίωση και συστηματοποίηση της γλώσσας μας, ώστε όλοι μας να μιλούμε και να γράφουμε μία Κοινή Ελληνική Γλώσσα. Αυτό ακριβώς το έχουμε μάλλον  κατορθώσει σήμερα. Ακόμη όμως χρειάζεται προσοχή από όλους μας, γιατί χωρίς τακτοποιημένη ελληνική γλώσσα δεν μπορεί να υπάρχει  σύγχρονος ελληνικός πολιτισμός. Στη διαμάχη του Γλωσσικού Ζητήματος ο Τριανταφυλλίδης αποτίμησε θετικά την προσπάθεια του Κοραή για τη δημιουργία μιας κοινής ελληνικής γλώσσας, παρά την αντίθεση του Ψυχάρη και άλλων δημοτικιστών της εποχής του. Με αυτό τον τρόπο ο Κοραής εντάχθηκε στο στρατόπεδο του δημοτικισμού. Και αυτό αποτελεί κατόρθωμα του Τριανταφυλλίδη. Αυτή η γλωσσική συναίνεση είχε θετικά αποτελέσματα στην εξέλιξη της γλώσσας μας. Ο ανταγωνισμός όμως καθαρεύουσας και δημοτικής συνεχίστηκε στο μεγαλύτερο μέρος και του εικοστού αιώνα, αλλά η   γλωσσική ιδεολογία του Τριανταφυλλίδη υπερίσχυσε σύμφωνα με την οποία, προκειμένου να επιτευχθεί η πνευματική επανάσταση στην ελληνική γλωσσική πραγματικότητα, χρειάζεται να απαλλαγεί ο λαός από την καθαρεύουσα, τη γλώσσα της αρχαιομανίας, όπως την οριοθετεί, και να διδαχθεί η δημοτική ως ζωντανή και αληθινή γλώσσα προόδου. ΕΡΓΟΓΡΑΦΙΑ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΙΔΗ Ο Τριανταφυλλίδης έγραψε σημαντικά έργα και μας τα άφησε να τα μελετήσουμε οι σημερινοί ΄Ελληνες εάν θέλουμε να λέμε ότι έχουμε πολιτισμό. ΄Ολο το έργο του βρίσκεται στα «΄Απαντα του Μανόλη Τριανταφυλλίδη» τα οποία εξέδωσε το Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και ειδικά το Ίδρυμα που φέρει το όνομά του στο οποίο άφησε όλη την περιουσία του. Θα ήθελα όμως να  αναφέρω ξεχωριστά μερικά του έργα για να τα έχουν υπόψη τους όλοι οι εκπαιδευτικοί που διδάσκουν σήμερα Ελληνικά στην Ελλάδα και στη Διασπορά, και να τα μελετήσουν πριν μπούνε στην τάξη. «Ξενηλασία ή ισοτέλεια». Μία μελέτη για τις ξένες λέξεις της  Ελληνικής, γραμμένο το 1905. Επίσης « Ένα βιβλίο για τη γλώσσα μας», 1912. «Τα Ευαγγέλια και ο Αττικισμός», 1913,  «Δημοτικισμός», 1926. Επίσης το καταπληκτικό βιβλίο «Ιστορική Εισαγωγή» (στην ελληνική γλώσσα), του 1938 κι φυσικά τη «Νεοελληνική Γραμματική», του 1941. Επίσης θα συνιστούσα με τον πιο δυναμικό τρόπο τις «Λεξιλογικές Ασκήσεις» για την 5η και 6η Δημοτικού, αλλά και αυτές για τη Μέση Παιδεία και τις «Παροιμιακές Φράσεις από την Ιστορία και Λογοτεχνία», όλα έργα του Τριανταφυλλίδη. ΄Οποιος δάσκαλος και καθηγητής τις ανακαλύψει, η γλωσσική του διδασκαλία γίνεται πολύ προσιτή στους μαθητές του και το μάθημα πολύ ευχάριστο και άκρως αποδοτικό! ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΕΠΟΧΗ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΙΔΗ Για τον Τριανταφυλλίδη μπορούν να γραφτούν πολλά. Θα έλεγα πως σήμερα ζούμε στη «γλωσσική εποχή Τριανταφυλλίδη» χωρίς να το γνωρίζουμε. Εάν δεν είχε περάσει ο Τριανταφυλλίδης, με την αγάπη που έτρεφε για την ελληνική γλώσσα και τον τρόπο με τον οποίο την τακτοποίησε, η γλώσσα μας, σήμερα θα ήταν το μεγαλύτερό πανελλήνιο πρόβλημά μας. Σήμερα (δυστυχώς), δεν μπορούμε να συνεννοηθούμε σε τίποτε. Δεν υπάρχει ελληνική συναίνεση, το μεγαλύτερο όπλο για μια αξιόλογη και πολιτισμική πρόοδο κάθε έθνους. Και η γλώσσα είναι το πρώτο συστατικό μιας πραγματικής προόδου, το οποίο σήμερα με την προσφορά του Τριανταφυλλίδη το έχουμε κατορθώσει. Τι λέτε; Θέλω να πιστεύω πως η εξηκοστή επέτειος από το θάνατό του, δεν θα περάσει φέτος απαρατήρητη του δημιουργού τού σημερινού αστερόφωτου και πλούσιου γλωσσικού μας στερεώματος.  Η γλώσσα μας σήμερα είναι ισάξια με τις καλύτερες γλώσσες του κόσμου. Το μόνο που χρειάζεται είναι: ευσυνείδητους και ακούραστους εργάτες του πνεύματος!    Στην εκδήλωση «Μανόλης Τριανταφυλλίδης / Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών: 50 χρόνια μνήμης και ιστορίας» (21 Νοεμβρίου 2009, Αίθουσα Τελετών της Φιλοσοφικής Σχολής του Α.Π.Θ.)  ο Ομότιμος Καθηγητής του Α.Π.Θ. κ. Παναγιώτης Μουλλάς αναφέρεται στην προσωπικότητα του Μ. Τριανταφυλλίδη, όπως αυτή αναδεικνύεται μέσα από τις επιστολές του.